سیدعباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه کشورمان، در گفتوگویی با شبکه تلویزیونی الجزیره، آمادگی کامل جمهوری اسلامی ایران را برای مقابله با هرگونه درگیری احتمالی در منطقه اعلام و هشدار داد که خطر بروز جنگ از سوی رژیمی با سابقه تجاوزات متعدد، امری غیرقابل انکار است.
عراقچی در این مصاحبه اظهار داشت: «احتمال وقوع جنگ از سوی رژیمی جنگطلب که مسبب جنگهای متعددی در منطقه بوده و آخرین نمونه آن، حمله به قطر، کشور دوست و برادر ما بود، دور از انتظار نیست. با این حال، ما برای هر وضعیتی کاملاً آماده هستیم.»
متن کامل این گفتوگو به شرح زیر است:
سؤال: با توجه به نگرانی عمومی از بازگشت جنگ و گزارشهای رسانهای، آیا شما وقوع جنگ مجدد را انتظار دارید؟
عراقچی: پاسخ ما روشن است؛ ما برای هر سناریویی آمادگی کامل داریم. احتمال آغاز جنگ توسط رژیمی که بارها منطقه را به آتش کشیده، وجود دارد و کسی نمیتواند این خطر را انکار کند. اما بار دیگر تأکید میکنم که آمادگی ما تام و تمام است.
من با اطمینان و آگاهی کامل میگویم که امروز حتی از دوره قبل از جنگ ۱۲ روزه نیز آمادهتریم؛ چه از نظر تجهیزات، چه از نظر اطلاعات و چه از نظر روحیه و انگیزه. اگر آنها بخواهند تجربه شکستخورده جنگ ۱۲ روزه را تکرار کنند، قطعاً با نتیجهای مشابه روبرو خواهند شد. یک استراتژی شکستخورده، جز شکست مجدد نتیجهای ندارد. رژیم صهیونیستی در آن جنگ به هیچ یک از اهدافش نرسید و اگر بار دیگر همان مسیر را در پیش گیرد، با عواقب بدتری مواجه خواهد شد، به ویژه که ما این بار با شناختی دقیقتر از نقاط ضعف خود و دشمن، با قدرت بیشتری عمل خواهیم کرد.
سؤال: منظور شما از نقاط ضعف چیست؟
عراقچی: بخشی از این موارد به تاکتیکهای عملیاتی مربوط میشود، اما برای ما ثابت شد که سیستم پدافند هوایی رژیم اسرائیل کاملاً قابل نفوذ است. علیرغم کمکهای خارجی و لایههای دفاعی متعدد، موشکهای ما توانستند به این سیستم نفوذ کنند. از نظر فنی، امروز تجربیات ارزشمندتری داریم. برای اولین بار، موشکهای ما در میدان نبرد واقعی آزمایش شدند و عملکرد موفقی داشتند و اکنون به طور دقیقتر میدانیم که چگونه آنها را با دقت و قدرت بیشتری به کار ببریم.
گاهی اسرائیلیها ادعا میکنند که در طول جنگ ۱۲ روزه بر حریم هوایی ایران مسلط بودند، اما قسمت دوم ماجرا را فراموش میکنند که بیانگر تسلط موشکهای ایران بر فضای اسرائیل و ناتوانی آنان در ارائه دفاع مؤثر بود. امروز ما به مراتب باتجربهتر و در سطح آمادگی بالاتری قرار داریم. بنابراین، تکرار آن تجربه توسط دشمن، قطعاً به نتایج وخیمتری برای آنها منجر خواهد شد.
سؤال: آیا در تعداد و کیفیت موشکهای ایران تحول چشمگیری رخ داده است؟
عراقچی: تحول در تمامی ابعاد رخ داده است.
سؤال: اگر جنگ دیگری آغاز شود، آیا به یک درگیری گسترده منطقهای تبدیل میشود یا مشابه گذشته محدود خواهد ماند؟
عراقچی: هر جنگی شکل خاص خود را دارد. من به عنوان یک دیپلمات، ترجیح میدهم در مورد دیپلماسی صحبت کنم، نه جنگ. در واقع، آمادگی ما برای جنگ، بهترین عامل برای پیشگیری از آن است. هنگامی که شما برای جنگ آماده باشید، آن را از خود دور میکنید. تأکید من بر آمادگی ایران به این دلیل است که جنگ نباید رخ دهد، زیرا پیامدهای آن میتواند برای کل منطقه سنگین باشد.
در دور قبلی، ما تمام تلاش خود را به کار گرفتیم تا ابعاد منطقهای جنگ را کنترل کنیم، اگرچه رژیم اسرائیل کوشید با حمله به تأسیسات نفتی و پتروشیمی ما در خلیج فارس، دامنه درگیری را گسترش دهد. ما در این مسیر توفیق داشتیم، اما آینده نامعلوم است. ما هیچ تمایلی به جنگ یا گسترش آن نداریم، اما با یک رژیم جنگطلب روبرو هستیم که آماده است درگیری را به تمام نقاط منطقه بکشاند.
به گمانم تجربه حمله به قطر، درس بزرگی برای تمام منطقه بود. تجربیات سوریه، لبنان و یمن و تهدیدات مداوم این رژیم علیه دیگر کشورها نیز گواه این امر است. این رژیم از «اسرائیل بزرگ» سخن میگوید که به معنای طمع ورزی به خاک کشورهای منطقه است. بنابراین، ما با رژیمی جنگطلب و توسعهطلب مواجهیم و برای مقابله با آن باید در تمامی زمینهها، از جمله نظامی و دیپلماتیک، آماده باشیم.
در یک سال گذشته، ما سیاست «حسن همسایگی» را در پیش گرفتیم و روابط خود، به ویژه در منطقه خلیج فارس، را به سرعت و با شدت گسترش دادیم. پس از جنگ ۱۲ روزه نیز همین روند را ادامه دادیم. امروز درک بهتری از همسایگان و کشورهای منطقه داریم و یک فهم مشترک در این زمینه شکل گرفته است.
تحول بزرگ این است که امروز کل منطقه دریافتند دشمن واقعی کیست و تمام تبلیغات گذشته برای معرفی ایران به عنوان تهدید، رنگ باخته است. من به دوستانم میگویم که آقای نتانیاهو یک جنایتکار جنگی است که از هیچ جنایتی دریغ نکرده، اما یک کار مثبت هم انجام داد: او به تمام منطقه ثابت کرد که دشمن اصلی، اسرائیل است، نه ایران یا任何 کشور دیگری. این درک اکنون به خوبی در منطقه نهادینه شده است.
سؤال: شما اسرائیل را دشمن اصلی خواندید. آیا پیامی از آقای پوتین دریافت کردهاید مبنی بر اینکه نتانیاهو در پی آغاز جنگی جدید علیه ایران نیست؟ ارزیابی شما چیست؟
عراقچی: ما به هیچوجه به اظهارات مقامات این رژیم اعتماد نداریم و همواره احتمال فریبکاری را میدهیم. دوستان ما در روسیه این پیام را منتقل کردند، که البته خود آنها نیز نسبت به صحت گفتههای نتانیاهو تردید داشتند. بنابراین، ما این پیام را شنیدیم، اما آمادگیهایمان نه تنها حفظ شده، بلکه ارتقا یافته است.
سؤال: جنگ گذشته در میانه مذاکرات با آمریکا آغاز شد. آیا میتوان گفت این اقدام غافلگیرکننده بود؟
عراقچی: متأسفانه همانطور که شما اشاره کردید، عدم اطمینان به آمریکا یک مسئله بسیار جدی است. ما هرگز به رژیم صهیونیستی اعتماد نداشته و نخواهیم داشت، اما در مورد آمریکا متأسفانه تجربیات بسیار منفی و بدی داریم.
ما در سال ۲۰۱۵ به توافق برجام با کشورهای ۵+۱ رسیدیم و ایران به طور کامل به تعهداتش عمل کرد، اما آمریکا بدون هیچ دلیلی از توافق خارج شد. در زمان دولت شهید رئیسی نیز توافق دیگری برای آزادی زندانیان آمریکایی در ازای دسترسی به داراییهای مسدود شده در کره جنوبی انجام شد. ما به تعهد خود عمل کردیم، اما آمریکا به تعهدش عمل نکرد و داراییها تنها از کره به قطر انتقال یافت و دوباره مسدود شد.
امسال نیز همانگونه که اشاره کردید، ما وارد مذاکره با آمریکا شدیم. پنج دور مذاکره انجام شد و برای دور شهم، تاریخ ۱۵ ژوئن تعیین شده بود، که تنها یک روز قبل از آن، اسرائیل به ما حمله کرد. ما اطمینان داریم این حمله با چراغ سبز آمریکا انجام شد. همانطور که ترامپ بعداً اعتراف کرد که در این قضیه نقش داشته، و پس از آن از مردم تهران خواست شهر را تخلیه کنند و تسلیم بیقید و شرط را مطرح کرد. سپس آمریکا directly وارد شد و هواپیماهایش تأسیسات صلحآمیز هستهای ما را بمباران کردند. این نتیجه مذاکرهای بود که با آمریکا داشتیم.
در پرونده «اسنپبک» (بازگشت تحریمها) نیز، ما مجدداً با اروپاییها و آمریکاییها مذاکره کردیم، اما با درخواستهای غیرمنطقی و زیادهخواهانه آنها مواجه شدیم و توافقی حاصل نشد. آنها «اسنپبک» را از دیدگاه خود اجرا کردند، در حالی که از منظر روسیه، چین و چهار عضو دیگر شورای امنیت، این اقدام انجام نشده است. همچنین ۱۲۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد از موضع ایران، چین و روسیه حمایت کردند. بنابراین، یک دوگانگی در جامعه بینالمللی و شورای امنیت regarding موضوع «اسنپبک» ایجاد شده است.
سؤال: آیا این جنگ، یک جنگ اسرائیلی بود یا یک جنگ آمریکایی، یا ترکیبی از هر دو؟
عراقچی: قطعاً هر دو! ما معتقدیم وقتی اسرائیل حمله کرد، اراده آمریکا پشت این جنگ بود. اسرائیل بدون اجازه آمریکا نه میتوانست آن زمان این کار را انجام دهد و نه در آینده قادر خواهد بود. علاوه بر این، آمریکا عملاً و مستقیماً وارد جنگ شد. بنابراین، این یک جنگ آمریکایی-اسرائیلی علیه ما بود.
سؤال: موضع شما در قبال «اسنپبک» و بازگشت تحریمهای سازمان ملل چیست؟
عراقچی: همانطور که توضیح دادم، در مورد «اسنپبک» در شورای امنیت و جامعه بینالملل اختلاف نظر وجود دارد. روسیه و چین به عنوان دو عضو دائم شورای امنیت معتقدند «اسنپبک» اتفاق نیفتاده و اقدام اروپاییها غیرقانونی بوده است. چهار عضو غیردائم دیگر شورای امنیت نیز با ایده «اسنپبک» همراهی نکردند. در مقابل، در جامعه بینالمللی، بیش از ۱۲۰ کشور عضو جنبش عدم تعهد از موضع ایران، چین و روسیه حمایت کردند. اکنون در شورای امنیت با یک سردرگمی مواجهیم که آیا «اسنپبک» صورت گرفته یا خیر؟ آیا تحریمهای گذشته بازگشته یا خیر؟ این نشان میدهد اجماع کامل و صحیحی در جامعه بینالمللی regarding تحریم ایران وجود ندارد. اکنون یک چالش حقوقی و سیاسی در شورای امنیت در جریان است و نظرات روسیه و چین در تقابل با دیگر اعضای دائم قرار دارد.
سؤال: اما از نظر قانونی، امکان وتوی «اسنپبک» وجود ندارد و تحریمها بازمیگردد. پاسخ شما چه خواهد بود؟
عراقچی: نکته دقیقاً همینجاست. ما معتقدیم سه کشور اروپایی از نظر قانونی، حقوقی و سیاسی مجوز انجام «اسنپبک» را نداشتند. بنابراین، از دید ما، اقدام آنها غیرقانونی است و همچنین از نظر ما، چین و روسیه، بازگشت تحریمهای بینالمللی را به رسمیت نمیشناسند.
سؤال: آیا فکر میکنید روسیه و چین خود را پایبند به این تحریمهای بینالمللی خواهند دانست؟
عراقچی: خود آنها اعلام کردهاند که پایبند نیستند. آنچه در عمل اتفاق خواهد افتاد، در سالهای آینده مشخص خواهد شد. اما در نامه مشترک چین، روسیه و ایران به شورای امنیت، به صراحت آمده است که بازگشت تحریمها را نمیپذیرند.