جایگاه اندیشکدهها در جهان و ایران
اندیشکدهها (به انگلیسی: Think Tank) که در فارسی با عناوینی مانند اتاق فکر، اندیشگاه، پژوهشگاه و هیئتهای اندیشهورز شناخته میشوند، سازمانها یا مؤسساتی هستند که هدایت پژوهش، تحلیل و ارائه ایدههای راهبردی در حوزههای گوناگون را بر عهده دارند. مأموریت اصلی این مراکز، پشتیبانی از فرآیند سیاستگذاری، تصمیمسازی و تولید دانش میانرشتهای است.
تعریف و کارکرد اندیشکدهها
اندیشکدهها بهعنوان «کانون تفکر» درگیر موضوعاتی همچون سیاستگذاری اجتماعی، راهبرد سیاسی، اقتصاد، علم و فناوری، سیاستهای تجاری و حتی توصیههای نظامی میشوند. این مراکز در سطح جهانی با عنوان Think Tank شناخته شده و بهعنوان نهادهای تخصصی در عرصه حکمرانی مدرن ایفای نقش میکنند.
آمار جهانی اندیشکدهها
طبق گزارش دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۲۰۰۸، در سراسر جهان ۵۴۶۵ گروه مطالعاتی فعال بودهاند که نسبت به سال ۲۰۰۷ (با تعداد ۵۰۸۰) حدود ۹ درصد رشد داشته است. توزیع این اندیشکدهها در مناطق مختلف جهان به شرح زیر است:
-
آمریکای شمالی: ۱۸۷۲
-
اروپای غربی: ۱۲۰۸
-
آسیا: ۶۵۳
-
اروپای شرقی: ۵۱۴
-
آمریکای لاتین و کاریب: ۵۳۸
-
آفریقا: ۴۲۴
-
خاورمیانه و شمال آفریقا: ۲۱۸
-
استرالیا و اقیانوسیه: ۳۸
اندیشکدهها در ایران
برآوردها نشان میدهد که حدود ۱۳۰ اندیشکده در ایران فعال هستند. این مراکز بیشتر در ۱۰ حوزه کلیدی پژوهش و سیاستگذاری فعالیت میکنند:
-
حکمرانی و توسعه
-
انرژی
-
کشاورزی و محیط زیست
-
مسائل اجتماعی
-
آموزش
-
علم و فناوری
-
فرهنگ و رسانه
-
اقتصاد
-
صنعت و تجارت
-
سلامت، امنیت و سیاست خارجی
اندیشکدههای ایرانی با ارائه بستههای سیاستی و پژوهشی، نقش مهمی در پشتیبانی از تصمیمسازیهای کلان کشور ایفا میکنند.
اندیشکده، رتبهبندی اندیشکدهها، اتاق فکر، اندیشگاه، مراکز سیاستپژوهی، حکمرانی، پژوهشگاه.